pavlonya fidanı

Mayıs 14, 2024 0 ile admin

PAVLONYA AĞACI Paulownia Çinde doğal yayılma alanları bulunan, çok hızlı büyüyen, içinde ülkemizin de bulunduğu Kuzey Yarıkürede yaklaşık 24 milyon dekar arazide ara tarımda, peyzajda, sanayi ormanları ve özellikle kerestesi için yetiştiriciliği yapılan bir ağaçtır. Ortalama ömrü 70 yıl olup, uygun şartlar sağlandığında 5-7 yılda kesime gelebilmekte ancak en ekonomik kesim zamanı 10. yıldır. Kesimi yapılan ağaçda ertesi yıl kesim yerinden tekrar sürmekte ve tek sürgün bırakıldığında hazır kök sistemi sayesinde hızla gelişip daha çabuk kesime gelebilmektedir.Burada dikkat edilecek nokta kesim yapılırken toprak seviyesinden yapılıp açılan yaranın toprakla kapatılmasıdır. Dolayısıyla bir kere plantasyon dikimi yapıldıktan sonra aynı bitkilerden 60-70 yıl kadar verim elde edilebilmektedir. Paulownia ülkemizde kışı çok sert geçen karasal iklimin hakim olduğu yerler hariç, hemen hemen her yerde, genellikle kavak yetişen yerlerde yetiştirilebilmektedir. Paulownia tomentosa -25 C, P.elongata -18 C, P.fortunei ve P.catalpafolia ise -10 C ye kadar olan uzun süreli kış soguklarına gövde dayanımı olup günlük ortalama sıcaklık +8 C olduğunda paulowniada gelişme başlar ve 24-29 C de en iyi gelişme görülür. Paulownia bol ışıklı, güneşli yerleri sever. Fidanlar uzun süre gölgede kalırlarsa ölebilirler. Yağışın düzenli olduğu yerlerde 500-2000 mm yağış alan alanlarda fidan dönemi dışında genellikle sulamaya gerek yoktur. Kuvvetli rüzgar alan yerlerde özellikle genç ağaçlar ve fidanlar zararlanabilirler. Böyle bölgelerde 2 yıl önceden hakim rüzgar yönündeki sıralar arası dar tutularak dikim yapılır ve yan dallar alınmayarak doğal olarak paulownialardan rüzgar perdesi oluşturulduktan sonra diğer sıralar dikilir veya kuvvetli rüzgarlı yerlerde ya rüzgar kıranlar tesis edilmeli daha sonra Paulownia dikilmeli veya tesisten vazgeçilmelidir. Paulownia ağacı fazla toprak seçiciliği olmamakla beraber derin, gevşek yapılı, hafif killi, kumlu, geçirgen topraklardan hoşlanır. Bitki besin maddesince fakir olan topraklara dayanıklı olmakla birlikte, zengin topraklarda çok daha iyi gelişir. Toprakta taban suyu seviyesi en yüksek olduğu dönemde 1.5 m den yukarıda olmamalıdır. Bitkinin dinlenmede olduğu kış aylarında ve gelişme başlangıcındaki ilkbaharın ilk aylarında uzun süreli toprak üstündeki su göllenmesi köklerin boğulmasına neden olabilir. Toprak pH sı en uygun 6-8 arasında olmalıdır. Paulownia fidanı dikimi yapılacak arazi öncelikle tesviye yapıldıktan sonra sulama düzeni oluşturulup dip kazanla toprağın alt katmanlarındaki pulluk katmanının (taban taşı) patlatılması ve gevşetilmesi tavsiye edilir. Dikimde fidan çukuru en az 80-100 cm derinlik ve 50-60 cm çapında açılarak alt kısımdan çıkan toprak ve üst kısımdan çıkan toprak ayrı ayrı yığılarak toprağın yapısına göre organik gübreyle (yanmış çiftlik gübresi) en az 1/6, en çok 1/3 oranında karıştırılıp üstten çıkan toprak alta alttan çıkan toprak üste gelecek şekilde dolgu yapılıp fidan oluşturulacak geniş çanağın ortasına tüpten çıkarılarak yerleştirilir ve cansuyu verilir. Paulownia dikimleri yıl boyu yapılabilme imkanına sahiptir. Sera ortamlarında gelişmeye başlamış fidelerin dikimi ilkbaharda son donlar bittikten sonra başlar ve sonbahar ortalarına kadar devam eder. Ancak Akdeniz Bölgesi gibi sıcak bölgelerde yaz aylarında fazla sıcaklık nedeniyle dikimler fideler topluca açık hava ve güneşe alıştırma işlemlerinden sonra arazide yerlerine dikilmelidir. Ülkemizde kış aylarında arazide çalışmaya uygun zamanlarda kışlık fide ve fidan dikimi yapılabilir. Kışın dikimi yapılan fideler dinlenme döneminde olduklarından açık arazide ilkbaharda uygun iklim şartlarını yakaladıklarında gelişmeye başlarlar. Fide veya fidanlar tüplü olduğu gibi çıplak köklü fidan dikimide yapılabilmektedir. Ancak çıplak köklü fidanlarda söküm, nakliye ve dikim aşamalarında köklerin iyi muhafaza edilmesi gerekir. Paulownia dikimlerinde sıra arası ve sıra üzeri mesafeler yetiştirme gayesine göre değişebilmektedir. Paulownia ara tarımda kullanılacaksa sıra üzeri mesafeler 3-4 m, sıralar arası mesafeler yapılacak olan tarımsal faliyete göre değişmekte 10-20 m arasında olabilmektedir. Sıcak bölgelerde dekara 100, nemli ve yağışlı bölgelerde 64-84 adet fidan dikilebilir. Sık dikimlerde rekabet halinde düzgün gövde oluşturarak boylanma yaparlar, seyrek dikimlerde yandallar iyi geliştiğinden geniş taç oluştururlar. 5-7 yıllık bir yetiştiricilikten sonra kesim yapılacaksa 4×2,5 m, arazi çevresine çevre dikimleri yapılacaksa fidanlar arası mesafe 1-1,5 m ye kadar düşebilmekte, sunta veya kağıt sanayine yönelik bir yetiştiricilikle her yıl yada iki yılda bir kesim yapılacaksa 2×2 m veya 2×1 m aralık ve mesafe ile kapama dikim yapılmalıdır. Paulownia özellikle fidan döneminde kesinlikle su stresi yaşamamalıdır.Paulownia suyu seven bir bitkidir. Solma oluştuğunda köklerdeki su gövde tarafından emilir ve köklerde yapısal bozulmalar oluşur. Bu olay fidan dönemindeki paulownia kurtulsa bile bitkinin ileriki dönemlerinde gelişimini kötü yönde etkiler. Bu nedenle toprak yapısına göre sulama periyodik olarak yapılmalıdır.Toprak nemi çok düşük veya çok yüksek olmamalıdır. Bitki susuz bırakılmamalı ancak her gün ve çok fazla su verilirse kökler boğulur ve bitki ölür. Toprak devamlı nemli bulundurulur. Genellikle kumsal topraklarda ve sıcak havalarda haftada bir sulama yapılması uygundur, anacak fidan döneminde kökleri yeterince derinliğe ulaşana kadar haftada iki defa sulanması tavsiye edilir. Tavsiye edilen sulama şekli salma sulama olup sulama fidanların etrafına yapılan çanaklara, biraz gelişmiş ağaçlarda ise karık usulu ile yapılır. Kökleri oldukça derine indiğinden ilk 2 yıldan sonra genellikle yeterli yagış alan bölgelerde sulamaya gerek kalmaz, ancak bitkiler devamlı gözlenir ve yapraklarda solma emaresi görüldüğü taktirde hemen sulama yapılır. Paulownia çok hızlı büyüyen ve özellikle genç dönemde geniş yapraklara sahip bir bitki olduğundan yüksek azota ihtiyaç gösterir. Paulownia fideleri kimyevi gübrelerin hızlı etkilerine karşı çok hassastır. Dikimle birlikte verilen organik gübre ( yanmış çiftlik gübresi ) genelde ilk yıl gelişimi için gerekli bitki besin elementi ihtiyacını karşılamaktadır. Bu uygulama özellikle fide dikimlerinde fidelerin kimyevi gübrelerin olumsuz etkilerinden korumuş olmaktadır. Dikimden 1-2 yıl sonra ilkbahar aylarında genellikle azotlu gübrelerle gübreleme her yıl periyodik olarak yapılması tavsiye edilir. Kompoze gübrelerle gübrelemede genellikle bitkilerin gelişimine ve gösterdikleri semptomlara göre yapılması tavsiye edilmekle beraber en uygunu toprak tahlil sonucuna göre uygulama yapmak en uygun olanıdır. Fide veya Fidanlar dikildikten sonra oldukça hızlı otsu bir büyüme gösterirler. İlk yıl dikim zamanına, sağlanan uygun şartlara ve bölge iklimine de bağlı olarak 4-7 m boylanma yapabilir. 2 m altında boylanma yapan fidanlar toprak seviyesinden ertesi yıl mart ayında budanarak sürgün teklemesi ile yeniden boylanması sağlanır. Böylelikle kışa girerken sağlam bir gövde, düzgün budaksız bir dip tomruğu için avantaj sağlanır. İyi bir boylanma yapan fidan ertesi mart ayında tepedeki odunlaşmamış ve genellikle kış soğuklarından kurumuş olan 20-30 cm lik kısım karşılıklı duran sağlam gözlerden kuzeye bakan yada hakim rüzgar yönündeki bırakılarak karşıdaki sürgün gözü çaprazlama kesilerek tepe budaması yapılır. Böylece tek sürgün üzerinden yeniden boylanması sağlanır. Bu uygulama genellikle bir-iki defa yapıldıktan sonra ağacın kendi halinde taçlanması sağlanır. Büyüme esnasında yaprak koltuklarından çıkan yan sürgünler bir kaç santimetre olunca koparılmalıdır. Fidan döneminde kesinlikle yapraklar koparılmamalıdır. Yazlık fide dikimlerinde genellikle istenilen boylanma sağlanamaz. Ancak fideler yerinde kök gelişimini tamamladığından tavsiye edilen dikim şeklidir. Yazlık fide dikiminde istenilen boylanmayı yapamayan fidanlar ertesi yıl erken ilkbaharda toprak seviyesinden kesilir. Bitkide dipten yeni sürgünler gelir. Bunlardan en kuvvetlisi bırakılır, diğerleri koparılır. Bırakılan sürgün çok hızlı büyür ve yıl sonunda 7 m boya kadar çıkabilir. Bu bitki üzerinde 75-80 cm boyunda yapraklar meydana gelir ve bunların koltuklarında tekrar sürgünler görülür. Bu sürgünler de düzenli olarak koparılmalıdır. Ancak yapraklar koparılmaz ve zararlanmamalarına dikkat edilir. Bu yapraklar zararlanırsa veya koparılırsa büyüme yavaşlar. İkinci yıl bitkinin bu hızlı büyütülmesi çok önemlidir. Çünkü ağacın en kaliteli kerestesini bu kısım oluşturacaktır. Soğuklarla birlikte bitki dinlenmeye girmekte ve yapraklar dökülmektedir. Kış aylarında en tepedeki 15-20 cm lik kısım kuruyabilir. Bundan endişe etmemek gerekir. Çünkü ertesi yıl ilkbaharda havaların ısınması ile birlikte, bu kuruyan kısmın altında en üstteki göz sürmekte ve ileride bu kısımdaki kerestede önemsiz bir halka meydana gelmektedir. Gövde de çatallanmayı önlemek için tepe budaması yapılmalıdır. Paulownianın fazla zararlısına rastlanmamakla birlikte, bazı tırtıllar, çekirge ve sinekler yapraklarını ve tepedeki büyüme noktasını yiyebilmekte bu da büyümenin yavaşlamasına neden olmaktadır. Sistemik insektisitler ile ilaçlama yapılır. Toprak altı zararlıları paulownianın köklerini çok severler. Özellikle fide döneminde halk arasında lokma kurdu denilen larvalar kökleri en alttan kök boğazına kadar yiyerek bitkiyi öldürebilir. Ayrıca danaburnu da fide döneminde kök ve kök boğazını keserek zarar yapabilmektedir. Bu durumda kök bölgesinde toprak altı ilaçlama yapılmalıdır.